گشتالت در طراحی پلان باغ ایرانی

نظریة گشتالت از جمله مکاتب تأثیرگذار در قرن بیستم است که به معماری وارد شده است. با توجه به شیوة متفاوت توجه به ادراک در این مکتب، در بسیاری از مقالات به لزوم بررسی این سیستم ادراکی و نحوة عمل آن در طراحی توجه شده است؛ اما بیشتر آن‌ها درحد بررسی مبانی نظری گشتالت هستند و به حضور این مکتب در طراحی باغ‌های ایرانی توجه نکرده‌اند. به این ترتیب، این پرسش مطرح می‌شودکه آیا می‌­توان با این نظریه باغ‌های تاریخی را تحلیل نمود. برای یافتن پاسخ این پرسش، ابتدا نظریة گشتالت و رابطة آن با مفاهیم معماری منظر و سپس ظرفیت‌های آن در تحلیل باغ‌سازی ایرانی مورد مطالعه قرارگرفت. چیستی نظریة گشتالت، مفاهیم آن و معیارهای حاصل از این مفاهیم در تحلیل باغ‌های تاریخی پرسش‌های اصلی این پژوهش هستند. برای پاسخگویی به پرسش‌ها در حوزة نظری، روش تحقیق استدلال منطقی و بررسی نمونة موردی به‌کار گرفته ‌شد. درنهایت، مفاهیم مربوط به این نظریه در طراحی پلان چند باغ از دوره‌­های تاریخی متفاوت ایران برای نمایش میزان گستردگی کاربرد این نظریه در باغ‌های ایرانی بررسی شد. نتایج تحقیقات نشان می­­‌دهند با اینکه سال‌ها از ظهور نظریة گشتالت می‎گذرد، همواره کاربرد داشته و به‌خوبی می‎تواند در حوزة معماری منظر استفاده شود. همچنین به‌کمک مفاهیم نظریة گشتالت، جنبه‌­های ناپیدای معماری منظر ایرانی بازشناخته خواهد شد.